2015年6月24日 星期三

臺灣客家語常用詞辭典

辭典附錄: 
常用肢體動作表
 回附錄列表
一、手
客家語字詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 華語對應
da31 da24
zau31 zau24
kud5 kud2 用手爪抓
jid2 zid5 以指戳
kim55 kim33 按壓
kang55 kang11 用指甲摳
no11 no55
cui11 chui55
zung24 zhung53 用拳打
zem24 zem53 握拳以指骨打
sem55 sem11 貶義的捶打
vog2 vog5 毆打
so55 cio11 毆打
lod5 lod2 以細竹打
piang24 piang53 掌摑
tong55 tong11 巴掌橫打
san24 shan11 手掌輕打
bied5 bied2 輕微掌擊屁股
lui11 lui55 用力擦拭
kien55 kien11 1.穿(針)、2.拳擊
gag2 gag5 架開
dun55 dun11 用手肘撞
pan24 pan53 攀爬(圍牆、樹)
sung31 sung24
bang24 bang53
lai24 lai53
cu24 chiu53 抽拉
kien24 kien53 手拉手
au31 au24 拗折
vud2 vud5 折彎
neu31 neu24
zun31 zun55 扭轉
ngien31 ngien24 以虎口用力握
pan24 pan53
deb5 deb2
cang55 cang11
kia11 kia55 舉高
 
二、腳
客家語字詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 華語對應
liau24 liau31 用腳舉起
ted2 ted5
dun55 dun11 用手肘或膝蓋撞
tab5 tab2
dio11 dio55 用力踩
nang55 nang11
dem31 dem24 用腳掌踢
co55 cio11 踢(腳尖)
jio31 zio24 歪著走
hang11 hang55
zeu31 zeu24
tiau55 tiau11
qiog2 ciog5 跳躍
jien55 zien11 用腳底撐
ki24 ki53
gu24 gu55
交(腳) kau24 (giog2) kiau53 (giog5) 蹺腳
(打)竳 (da31) den24 (da24) den53 小孩踮腳尖學走路
beu24 biau53 快跑
kong55 kong11 躲藏
kied5 kied2
(疲)爬(極)蹶 (pi11) pa11 (kid5) kied5 (pi55) pa55 (kid2) kied2 動個不停
 
三、頭部五官
客家語字詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 華語對應
搖(頭) ieu24 (teu11) rhau55 (teu55) 搖頭
□(頭) fin55 (teu11) fin11 (teu55) 搖頭
頷(頭) ngam31 (teu11) ngam24 (teu55) 點頭
點(頭) diam55 (teu11) diam24 (teu55) 點頭
啄(目睡) dug2 (mug2 soi55) dug5 (mug5 shoi33) 打瞌睡
se11 she55
影(著) iang31 (do31) rhiang24 (do24) 瞄著
看(著) kon55 (do31) kon11 (do24) 看到
目珠赤 mug2 jiu24 qiag2 mug5 ziu53 chag5 眼紅
(目) ngiab2 (mug2) ngiab5 (mug5) 眨眼
打(眼拐) da31 (ngien31 guai31) da24 (ngan24 guai24) 使眼色
dang11 nang24
擂(目珠) lui11 (mug2 zu24) lui55 (mug5 zhu53) 揉眼睛
(額)皺(鼻)皺 (ngiag2) jiu55 (pi55) jiu55 (ngiag5) ziu11 (pi33) ziu11 愁眉苦臉
擘(嘴) bag2 (zoi55) bag5 (zhoi11) 打哈欠
打(哈啾) da31 (had5 qiu31) da24 (had5 ciu53) 打噴嚏
pi55 pi33
擤(鼻) sen31 (pi55) sem24 (pi33) 擤鼻涕
囓(牙)□(齒) ngad2 (nga11) sen31 (cii31) ngad5 (nga55) sen24 (chi24) 咬牙切齒
挖(耳屎) vag2 (ngi31 sii31) vag5 (ngi24 shi24) 挖耳朵
tang24 tang11
(耳公/耳空)裝著 (ngi11 gung24) jiong24 do11 (ngi24 kung53) ziong53 do24 無意中聽見
jib2 zib5
jim24 zim53
sem55 sem11 大口的吃,打。
fud5 fud2 大口的吃,打。
sai24 sai53 大口的吃
ced2 ze24 大口的吃
siid5 shid2 1.吃、2.喝
qion24 cion53 吸吮
cod2 cod5
se24 she53
ngau24 ngau53
kie55 ke24
ngad2 ngad5
lim24 lim53
tun24 tun53
eu31 eu24 嘔吐
講(話) gong31 (fa55) gong24 (fa11 / voi53) 講話
se24 se53 喊叫
ve55 ve11 喊叫
iu55 rhiu11 尖叫
doi55 doi11 大聲罵
dod2 / doi11 dod5 / doi55 唆使
ham55 / hem24 ham11 / hem53 吩咐
ma55 ma11
咒(孤)罵(絕) zu55 (go24) ma55 (qied5) zhiu11 (go53) ma11 (cied2) 咒罵不休
kad2 kad5 責罵
diau31 diau24 責罵
can11 can24 責備
gieu55 gieu11
seu55 siau11
va55 va11
僑(人) kieu11 (ngin55) kiau11 (ngin11) 以哭耍賴
僑(人) diong24 (ngin55) di11 (ngin11) 小孩纏人
摝(人) lug2 (ngin11) lug5 (ngin55) 小孩煩人
對(人死) dui55 (ngin11 xi31) dui11 (ngin55 si24) 咄咄逼人
en55 en11 頂嘴
du11 du55 頂嘴
teu11 teu55 告狀
hog5 hog2 告狀(一五一十的報告)
學(嘴)學(鼻) hog5 (zoi55) hog5 (pi55) hog2 (zhoi11) hog2 (pi33) 小孩模仿大人說話
允(應) iun31 (en55) rhun24 (en11) 事先答應
盪(嘴) tong24 (zoi55) tong53 (zhoi11) 漱口
洗(嘴) se31 (zoi55) se24 (zhoi11) 刷牙
搓/洗(牙齒) co55 (nga11 cii31) se24 (nga55 chi24) 刷牙
 
四、用工具
客語用字/詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 國語對應
sod2 sod5
qi24 ci31 篩選
lu55 lu11
撥(扇仔) pad2 (san55 e31) pad5 (shan11 er55) 搧(扇子)
蹶(番火) kied5 (fan24 fo11) kied2 (fan53 fo55) 劃(火柴)
開(電火) koi24 (tien55 fo31) koi53 (tien33 fo24) 開(電燈)
關(電火) guan24 (tien55 fo31) guan53 (tien33 fo24) 關(電燈)
歕(火) pun11 (fo31) pun55 (fo24) 火吹熄
撙(電視) zun31 (tien55sii55) zun24 (tien33 shi33) 扭轉電視開關
lion11 lien55 用針線縫
din55 din11 用縫紉機縫
on24 on53 裝(鈕扣、拉鍊)
qiug2 ciug5 1.織2.繡
bu31 bu24 縫補
著(衫褲) zog2 (sam24 fu55) zhog5 (sam53 fu11) 穿(衣褲)
脫(衫褲) tod2 (sam24 fu55) tod5 (sam24 fu11) 脫(衣褲)
can55 can11 大力的脫
ga24 ga53 披(在肩上)
dung24 dung53 披(連頭一起)
戴(帽仔) dai55 (mo55 e31) dai11 (mo33 er55) 戴(帽子)
ngiab2 ngiab5 捲(褲管、衣袖)
lang11 lang55 晾衣服、棉被
god2 god5
dog5 dog2
zam31 zam24 攔腰砍
gi55 gi11
po55 po11 剖分
xiog2 siog5
li55 li24 用刀開
cii11 chi55
qied2 cied5
lui55 loi24 以刀背去旁枝末節
qiam24 ciam31 刀刺
qiag2 ciag5 針繡
pan24 pan53 摔、鞭打
xiu31 siu11 用細長物打
qian31 cian24 手掌拍打臉頰
dung31 dung24
mud5 mud2 沉入水中
mag5 mag2 敲打
eu31 eu24 用木棍敲打
kau55 kau11
撩(沙仔) liau24 (sa24 e31) liau53 (sa53 er55) 鏟沙子
 
五、處理食物
客家語字詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 華語對應
(柑仔) cii11 (gam24 e31) chi55 (gam53 er55) 剝(橘子)
(柚仔) cii11 (iu55 e31) chi55 (rhiu33 er55) 剝(柚子)
(黃梨) cii11 (vong11 li11) chi55 (vong55 li55) 削(鳳梨)
(豬仔) cii11 (zu24 e31) chi55 (zhu53 er55) 殺(豬)
(雞鴨) cii11 (gie24 ab2) chi55 (gai53 ab5) 殺(雞鴨)
刨(梨仔) pau11 (li11 e31) pau55 (li55 er55) 削水梨
燜(糯米飯) mun24 (no55 mi31 fan55) mun53 (no33 mi24 fan33) 煮油飯
亼(粄) qib5 (ban31) cib2 (ban24) 搓(米粄)
打(粄圓)   da24 (ban24 rhan55) 做湯圓
舂(粢粑) zung24 (qi11 ba24) zung53 (ci55 ba53) 製作粢粑
炊(粄) coi24 (ban31) choi53 (ban24) 蒸米糕
擇(菜) tog5 (coi55) tog2 (coi11) 揀菜
跺(鹹菜) dio55 (ham11 coi55) dio11 (ham55 coi11) 踩鹹菜(醃製過程之一)
煠(蕃薯) sab5 (fan24 su55) sab2 (fan53 su11) 煮地瓜
炆(頭牲) vun55 (teu55 sang24) vun11 (teu11 sang53) 將殺好的牲畜泡熱水,以利拔毛
lug2 lug5 攪拌
絭(香) kien55 (hiong24) kien11 (hiong53) 爆香
沖(茶) cung24 (ca11) cung53 (ca55) 泡茶
礱(穀) lung11 (gug2) lung55 (gug5) 碾米
傍(飯) bong31 (fan55) bong24 (fan33) 配飯
扒(飯) pa11 (fan55) pa55 (fan33) 扒飯
挾(菜) giab2 (coi55) giab5 (coi11) 夾菜
拈(菜) ngiam24 (coi55) ngiam53 (coi11) 用手指撿菜吃
泡(湯) pau55 (tong24) pau11 (tong53) 泡湯
兜(菜) deu24 (coi55) deu53 (coi11) 端菜
撿秋 giam31 qiu24 giam24 ciu53 收拾
剁(豬肉) dog2 (zu24 ngiug2) dog5 (zhu53 ngiug5) 剁豬肉
滷(鹹菜) lu24 (ham11 coi55) lu53 (ham55 coi11) 用鹽醃製鹹菜
搵(豆油) vun55 (teu55 iu11) vun11 (teu33 rhiu55) 沾醬油
牽(漿) kien24 (jiong24) kien53 (ziong53) 勾芡
浮(雞髀) po11 (gie24 bi31) po55 (gai24 bi24) 炸雞腿
泌(燥) bi55 (zau24) bi11 (zau53) 把水分瀝乾
摟(腸肚) leu11 (cong11 du31) leu55 (chong55 du24) 清雞鴨的內臟
□(糖) jien55 (tong11) zien24 (tong11) 用糖漬
暖(水) non24 (sui31) non53 (shui24) 煮燒水
盤(水) pan11 (sui31) pan55 (shui24) 把水舀起來
涆(水) hon24 (sui31) hon53 (shui24) 放水
煮(飯) zu31 (fan55) zhu24 (fan33) 煮飯
烳(滾水) pu11 (gun31 sui31) pu55 (gun24 shui24) 煮開水
烳(湯) pu11 (tong24) pu55 (tong53) 煮湯
烳(藥仔) pu11 (iog5 e31) pu55 (rhog2 er55) 煎藥
煲(爌肉) bo24 (kong55 ngiug2) pu55 (kong11 ngiug5) 滷紅燒肉
 
六、買賣
客家語字詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 華語對應
糶(米/穀) tiau55 (mi31/gug2) tiau11 (mi24/gug5) 賣米(穀)
糴(米/穀) tag5 (mi24/gug2) tag2 (mi24/gug5) 買米(穀)
割(豬肉) god2 (zu24 ngiug2) god5 (zhu53 ngiug5) 買豬肉
合(藥仔) gab2 (iog5 e31) gab5 (rhog2 er55) 配藥
抩(藥仔) niam11 (iog5 e31 ) niam55 (rhog5 er55) 抓藥
擐(酒) kuan11 (jiu31) kuan33 (ziu24) 買酒
割(貨) god2 (fo55) god5 (fo11) 批發貨物
打(貨) da31 (fo55) da24 (fo11) 批發貨物
起(價) hi31 (ga55) hi24 (ga11) 漲價
落(價) log5 (ga55) log2 (ga11) 降價
打(單) da31 (dan24) da24 (dan53) 買票
打(金器) da31 (gim24 hi55) da24 (gim53 hi24) 買金飾
打(被骨) da31 (pi24 gud2) da24 (pi53 gud5) 做棉被
 
七、有關牲畜
客家語字詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 華語對應
掌(牛) zong31 (ngiu11) zhong24 (ngiu55) 看牛
牽(牛) kien24 (ngiu11 ) kien53 (ngiu55 ) 牽牛
餵(豬)/供(豬) vi55 (zu24) giung53 (zhu53) 餵豬
畜(豬) hiug2 (zu24) hiug5 (zhu53) 養豬
賴孵 lai55 pu55 lai33 pu33 母雞賴著雞窩不走
(雞)啼 (gie24) tai11 (gai53) tai55 雞啼
貓徙(竇) meu55 sai31 (deu55) ngiau11 sai24 (deu11) 搬移住處
走醒 zeu31 xiang31 zeu24 siang24 家畜發情
打落 da31 lud2 da24 lud5 牲畜掙脫繩子
kien24 kien53 家畜交配
相背 xiong24 ba11 siong53 ba55 家畜交配
iam24 rham53 閹割、結紮
打踏 da31 tab5 da24 tab2 雞鴨交配
qion24 cion53 雞鴨伸嘴啄食
zui31 zui24 雞伸嘴啄食
(狗)打(哦歌嘴)/(狗)歕笐 (gieu31) da31 (o11 go24 zoi55) (gieu24) pun55 gong55 狗拉長聲音嚎叫
(狗)吠 (gieu31) poi55 (gieu24) poi33 狗吠
(狂)吠 (kong11) poi55 (kong55) poi33 狗無意義的吠
 
八、心理活動
客家語字詞目 四縣腔音讀 海陸腔音讀 華語對應
xiong31 siong24
hen31 hen24 願意
oi55 oi11
魂(著) fun11 (do31) fun55 (do24) 迷上
ngien55 ngien33 上癮
nau24 nau53 厭惡
xiag2 siag5 疼愛
tung55 tung11 捨不得
發閼 bod2 ad2 bod5 ad5 生氣
發譴 fad2 kien31 fad5 kien24 發脾氣
發癖   fad5 piag5 發脾氣
o24 no31 o53 no24 誇獎
打落 da31 log5 da24 log2 諷刺
冷洗 long24 se31 long53 se24 諷刺
知聽 di24 tang24 di53 tang11 聽得懂弦外之音
燒話仔   sau53 voi53 er11 用言語挑撥離間
對(佢死) dui55 (gi11 xi31) dui11 (gi55 si24) 要求太多
對(人毋起) dui55 (ngin11 m11 hi31) dui11 (ngin55 m55 hi24) 對不起他
對(佢噭) dui55 (gi11 gieu55) dui11 (gi55 giau11) 拿他沒辦法
對(人生熟) dui55 (ngin11 sang24 sug5) dui11 (ngin55 sang53 sug2) 太過苛求
對(人死) dui55 (ngin11 xi31) dui11 (ngin55 si24) 太過苛求

沒有留言:

張貼留言